Przecinek

Jeden z najczęściej stosowanych znaków interpunkcyjnych (obok kropki).

przecinek w tekścieJego nazwa pochodzi od tego, że "przecina" on zdanie, czyli je rozdziela. Bez niego trudno byłoby zrozumieć niektóre zdania - przykłady znajdziesz poniżej.
Początkowo wszystko było pisane w sposób ciągły - bez podziałów między słowami a nawet zdaniami. Dopiero w IV wieku p.n.e. (wspomina o tym Arystoteles) w greckich papirusach pojawiły się pojedyncze kropki rozdzielające słowa, a związane tematycznie fragmenty tekstu zaczęto rozdzielać pionową kreską, lub ułożonymi pionowo dwoma lub trzema punktami.

W III wieku p.n.e. Arystofanes z Bizancjum wynalazł system pojedynczych kropek (théseis) na różnych poziomach, które oddzielały wersety i wskazywały ilość oddechu potrzebną do uzupełnienia każdego fragmentu tekstu podczas czytania na głos. Różne długości były oznaczone kropką na dole, w środku lub na górze linii. Dla krótkiego przejścia komma w postaci kropki ⟨·⟩ została umieszczona pośrodku poziomu.
Stąd wzięło się pojęcie przecinka, chociaż nazwa zaczęła być używana dla samego znaku zamiast oddzielonej klauzuli.

Obecnie używany znak pochodzi od znaku / czyli ukośnego cięcia, znanego jako virgula suspensiva, używanego wcześniej jako pauzy.

przecinek w tekścieWspółczesny przecinek został po raz pierwszy użyty przez weneckiego humanistę i drukarza Aldusa Manutiusa.

Stosowany na zakończenie myśli ukośnik "opadł i zakrzywił się", co zaowocowało utworzeniem znaku interpunkcyjnego, który dzisiaj stawiamy w zdaniach złożonych podrzędnie, czyli między zdaniem nadrzędnym i podrzędnym, w których jest spójnik.

Od tej pory, przecinek zaczął rozdzielać dłuższe zdania, natomiast na końcu zdania wylądowała kropka. W roku 1566 wnuk Aldo spisał reguły interpunkcji w swoim dziele Ortographiae ratio.
W tej księdze odnajdujemy, choć pod innymi nazwami, współczesny przecinek, średnik, dwukropek oraz kropkę.


Oto przykłady zdań, w których przecinek odgrywa niebagatelną rolę:

strzałka Zabić, nie ułaskawić!
   Zabić nie, ułaskawić!

strzałka Rozstrzelać, nie wolno wypuścić!
   Rozstrzelać nie wolno, wypuścić!

strzałka Jedzcie dzieci!
   Jedzcie, dzieci!

strzałka Mieszkańcy, bydło zdycha, burmistrz zakazuje jeść jego mięso!
   Mieszkańcy bydło, zdycha burmistrz, zakazuje jeść jego mięso!

strzałka Toaleta wyłącznie dla niepełnosprawnych starszych ciężarnych dzieci!
   Toaleta wyłącznie dla niepełnosprawnych, starszych, ciężarnych, dzieci!

strzałka Kocham gotować moją rodzinę i dzieci!
   Kocham gotować, moją rodzinę i dzieci!

strzałka Do domu weszła mama na głowie, miała nową fryzurę na nogach, czarne buty z klamrami na ustach, czerwoną szminkę w oczach, błyskały iskierki.
   Do domu weszła mama, na głowie miała nową fryzurę, na nogach czarne buty z klamrami, na ustach czerwoną szminkę, w oczach błyskały iskierki.

strzałka Operować nie można, czekać!
   Operować, nie można czekać!

strzałka Twoja stara piła leży w piwnicy.
   Twoja stara piła, leży w piwnicy.

strzałka Stać, nie wolno iść!
   Stać nie wolno, iść!

strzałka Żonaty z dwójką dzieci i psem, mieszkamy na Pradze.
   Żonaty, z dwójką dzieci i psem mieszkamy na Pradze.

strzałka Amerykańskie władze nie myślą, tak jak szef FBI.
   Amerykańskie władze nie myślą tak, jak szef FBI.

strzałka Kiedy Jaś bawił się, w piaskownicy mama robiła konfitury.
   Kiedy Jaś bawił się w piaskownicy, mama robiła konfitury.

strzałka Firma zatrudni ludzi do sprzątnięcia biura oraz księgowego.
   Firma zatrudni ludzi do sprzątnięcia biura, oraz księgowego.